ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ...

Για πολλά χρόνια αποτελούσε το σύμβολο του φόβου της Θεσσαλονίκης αφού υπήρξε μια από τις πιο σκληρές φυλακές, όπου οι φωνές των βασανισμένων κρατούμενων και οι

σκληρότητα των δεσμοφυλάκων έχουν αφήσει το στίγμα τους στην ιστορία της πόλης. Ο λόγος φυσικά για την φυλακή του Επταπυργίου ή αλλιώς Γεντί Κουλέ κατά την τουρκική γλώσσα (όπου yedi=επτά και kule= πύργος), όπου κτίστηκε στα παλαιοχριστιανικά χρόνια ως φρούριο για την προστασία της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, ωστόσο στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν και πλέον τα τείχη έχασαν πλέον την αμυντική τους ισχύ εδώ και αρκετούς αιώνες, μετατράπηκε από την οθωμανική διοίκηση σε μια σκληρή φυλακή, που η απόδραση ήταν ένα εγχείρημα αδιανόητο

Κτίστηκε για να αποτελέσει ένα απόρθητο φρούριο, ένα ασφαλές μέρος στο οποίο θα πήγαιναν οι κάτοικοι της πόλης σε περίπτωση επιδρομής των εχθρών. Όταν τα κάστρα έπαψαν να έχουν τη χρησιμότητα που είχαν, μετατράπηκε σε μια από τις πιο σκληρές φυλακές της Ελλάδας. Χιλιάδες πολιτικοί ή ποινικοί κρατούμενοι μαρτύρησαν εκεί μέσα. Πολλοί αυτοί που εκτελέστηκαν ή δεν άντεξαν τα βασανιστήρια. Το Επταπύργιο ή Γεντί Κουλέ, όπως είναι η Οθωμανική του ονομασία, μπορεί πλέον σήμερα να είναι ένα από τα κορυφαία μνημεία και από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της Θεσσαλονίκης, μέχρι και πριν από μερικά χρόνια, ωστόσο, ήταν συνώνυμο του τρόμου, του πόνου και του φόβου.

Τρία χιλιόμετρα από την Καμάρα βρίσκονται οι πιο σκληρές φυλακές της Ελλάδος.Δέκα λεπτά με τα πόδια με μία απολαυστική διαδρομή βλέποντας όλη την Άνω Πόλη για μπόλικες φωτογραφίες,αλλά δεν συνηστάται λόγω που είναι όλος ο δρόμος ανηφορικός.Προτιμήστε την συγκοινωνία ή σας ευχόμαστε καλή διαδρομή με τα πόδια. Οι φυλακισμένοι χαρακτήριζαν το Γεντί Κουλέ «υγρό τάφο». Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν άθλιες. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατούσε μέσα στο κολαστήριο είναι πως για πολλά χρόνια δεν υπήρχε κανένας απολύτως διαχωρισμός ανάμεσα στους κρατούμενους. Ισοβίτες που είχαν καταδικαστεί εξαιτίας σκληρών εγκλημάτων που είχαν κάνει, έμεναν στα ίδια κελιά με ανθρώπους που είχαν καταδικαστεί σε μερικούς μόνο μήνες φυλάκισης για αδικήματα μικρότερης ποινικής σημασίας.

Τελικά το 1989 οι φυλακές έκλεισαν και μεταφέρθηκαν σε νέες εγκαταστάσεις στα Διαβατά. Το Επταπύργιο περιήλθε στην κυριότητα του υπουργείου Πολιτισμού και μετατράπηκε σε μουσείο. Και μπορεί οι φυλακές εκεί να έκλεισαν τα όσα σκληρά και σε μεγάλο βαθμό απάνθρωπα βίωσαν εκεί οι κρατούμενοι έγιναν ρεμπέτικα τραγούδια τα οποία τραγουδιούνται ακόμα και σήμερα. Το πλέον γνωστό από αυτά είναι το ρεμπέτικο του Βαγγέλη Παπάζογλου με τον τίτλο «Πέντε χρόνια δικασμένος» το οποίο ηχογραφήθηκε το 1934. Επιπλέον υπάρχει το «ο δραπέτης του Γεντί Κουλέ» του Γιώργου Μητσάκη που ηχογραφήθηκε το 1960 και ήταν από τα τελευταία ρεμπέτικα που γράφτηκαν για τις συγκεκριμένες φυλακές.Θα πρέπει να γίνει μια αναφορά στο «αναστενάζει ο Γεντί Κουλές» του Σαράντη Κοντομάτη. Στο συγκεκριμένο τραγούδι υπάρχει ο εξής συγκλονιστικός στίχος: «Θρηνώ τα μαύρα νιάτα μου - στο κρύο το κελί μου, μέσ’ στα βαριά τα σίδερα - θ’ αφήσω το κορμί μου».

Η σημερινή κατάσταση στην οποία βρίσκεται το κτίσμα τόσο της φυλακής όσο και το υπόλοιπο βυζαντινό μνημείο βρίσκεται υπό συνεχή αποκατάσταση η οποία ξεκίνησε πριν από την πτώση της δικτατορίας και συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Με μια σύντομή βόλτα στο εσωτερικό της πρώην φυλακής μπορεί κανείς να δει τα απομεινάρια τόσο των αρχαιολογικών ανασκαφών, όσο και των καταλοίπων που αποδεικνύουν ότι το Γεντί Κουλέ ήταν φυλακή

υψίστης ασφαλείας. Χώροι όπως αυτοί της απομόνωσης έχουν διατηρηθεί όπως ήταν τότε, ενώ ένας από τους θαλάμους των κρατουμένων έχει μετατραπεί σε μουσείο, με ελάχιστα ωστόσο εκθέματα, αφού την περίοδο που καταργήθηκαν οι φυλακές υπήρξε μεγάλη λεηλασία. Το αρχείο των φυλακών ωστόσο έχει διασωθεί και βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο νυν σωφρονιστικό κατάστημα της Θεσσαλονίκης, τις φυλακές των Διαβατών σε ειδικό χώρο. Όσο για την υπόλοιπη έκθεση, ελάχιστα αντικείμενα μας μεταφέρουν στην σκληρή εποχή της φυλακής. Μέρος του Επταπυργίου χρησιμοποιείται σήμερα για συναυλίες και άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις.

Ο χώρος φροντίζεται άψογα και γίνονται συνέχεια εργασίες για την διατήρηση των τειχών και κρατιέται όπως την εποχή λειτουργίας δείχνοντας την σκληρή πραγματικότητα.Υπάρχουν ξεναγοί να σας εξυπηρετήσουν,άψογα ευγενικοί και εξυπηρετικοί. Μία εμπειρία ίσως σκληρή αλλά πραγματική.Εμείς πλέον το βλέπουμε ως ένα αξιοθέατο,ενθουσιασμένοι πως είναι να βλέπεις μία φυλακή από μέσα,τις τεράστιες σιδερένιες πόρτες,τα τειχή,την απομονώση που δεν μπορείς να σταθεις όρθιος στους παγωμένους τοίχους.Η πραγματικότητα όμως δείχνει άθλιες,σκληρές και βίαιες καταστάσεις που δεν αρμόζουν στην σύχρονη ανθρώπινη κοινωνία.

Από την ώρα που μπήκαμε η ανάσα μας κόπηκε,νομίσαμε ότι βρεθήκαμε σε εκείνη την εποχή διότι νιώθεις ότι όλα γύρω σου,σου μιλάνε,οι τοίχοι,οι διάδρομοι,οι πόρτες,τα κάγκελα,οι κλειδαριές,οι αυλές,οι θάλαμοι.Μεταξύ μας δεν μας έβγαινε άχνα και το μόνο που μιλούσε εκείνη την στιγμή ήταν τα μάτια μας και ο φακός της κάμερας μας.Προσπαθήσαμε να σας δείξουμε όσα πιο πολλά μπορούμε μέσα από τα δικά μας μάτια αλλά πραγματικά μέσα από την καρδιά μας ΠΡΕΠΕΙ να μπείτε και αν δείτε όσα μαρτυράνε οι τοίχοι αυτής της σκληρής φυλακής που ακόμη και τώρα σου δημιουργεί ένα τρέμουλο,σπαραγμό και λύπη για το τι πέρασαν όλοι αυτοί που ζήσανε,όσο ζήσανε,πως ζήσανε οι φυλακισμένοι εκείνης της εποχής.Εμείς θα ξαναβρεθούμε εκεί…

Follow & share #thessday1